Mustafa Kemal Atatürk, Söylev’ine,“1919 yılı Mayısının 19. günü Samsun'a çıktım. Genel durum ve görünüş” diye başlar. Ülkenin genel görünüşü de halkın durumu da içler acısıdır. Osmanlı İmparatorluğu’nu “hasta adam”  sayan yayılmacı devletler halife padişaha tüm isteklerini kabul ettirmişlerdi. Yüzyıllardır duraklayan batıdaki eğitimden ekonomiye, teknolojiden hukuka ilişkin hiçbir yeniliği, atılımı göremeyen ve çöküşe yürüyen imparatorluk halka değil, yayılmacıya güvenmişti. Ekonomisinin çökmesine, eğitiminin kararmasına, hatta ordusunun dağılmasına göz yumarak sömürgecilerin yurdu işgaline izin vermişti. Sömürgeciler silahları, siyasalarıyla köylere dek ulaşmış, hatta İstanbul’u da işgal etmişlerdi.

1919’un Mayısına gelen halk yüzyıllardır yokluk ve yoksunluk içindeydi; ama umutsuz ve umarsız değildi. Mustafa Kemal halka elini uzatmış; Mustafa Kemal’e inanan, güvenen halk bu eli sımsıkı tutmuştu. Ulusal direniş böyle başladı. Yurtseverler örgütlenmiş, yokluğa yoksulluğa aldırmadan direnişe geçmişti. İşte 19 Mayıs, yayılmacıya ve kendini yok sayan saltanata karşı onurlu bir direnişin başladığı gündür. Bu onurlu direnişin önderi Mustafa Kemal’dir!

Dilimizle yakın tarihin akışını birbirinden ayrı düşünemeyiz; çünkü laik cumhuriyetimizin özgürlük ve bağımsızlık savaşımı, aynı zamanda Türkçenin özgürleşme savaşımıdır. Bu onurlu savaşım, görkemli bir Kurtuluş Savaşıyla sonuçlanmıştır. Kurtuluş Savaşını, umutsuz ve umarsız sanılan bir ulus canını dişine takarak, elinde avcunda ne varsa Kuvayımilliyecilerle paylaşarak kazanmıştır. Bağımsızlık savaşını kazanan Kuvayımilliye ruhu, ulusal direnişin önderi Mustafa Kemal birbiri ardına devrimler yaparak ulusu çağdaş dünyayla yarışa hazırlamıştır. Ölçüsü tartısı, kılık kıyafeti, yazısı dili, hukuk düzeni yenileşen, kadınları toplumsal yaşama katan, çocukların geleceğini aklın, bilimin ve sanatın aydınlatacağına inanan bu ulus, Mustafa Kemallere savaş sonrasında da inanmıştır. Yüzyıllarca “ümmi ümmet kul” olan ve acımasızca inancı kullanılan halka, laik cumhuriyetimiz “aklı ve vicdanı özgür yurttaş” kimliği vermiştir. Mustafa Kemal’in amacı, akılcılığı, bilimi ve sanatı temel alan aydınlanmanın, laik eğitim düzeni ve hukukun üstünlüğü ile her yurttaşı kucaklamasını sağlamak; “egemenliğin kayıtsız koşulsuz” ulusa ait olduğu aydınlık bir Türkiye kurmaktır.

Bugün aynı ülkede yaşıyor; aynı havayı soluyor ama ortak çıkarlar için ortak akıl üretmeyi beceremiyoruz. Yönetenlerle yönetilenler aynı dili konuşuyor, anlaşamıyor; çünkü laik cumhuriyetimizin varlık nedeni olan ilke ve devrimlerle hesaplaşan karşıdevrim, Kurtuluş Savaşının niçin yapıldığını; işgal altında yıllarca inim inim inleyen halkın neler çektiğini; Kuvacıların yalnız yayılmacıyla değil, yobazla ve çetecilerle de savaştığını yok sayarak keşke Yunan kazansaydı diyenleri yeğlemektedir.

İktidar yıllar yılı ulusal bayramları ortak aklın ve coşkunun paylaşılacağı günler olmaktan çıkarmaya çalıştı; ama kayıtsız koşulsuz cumhuriyete inananlar Atatürkümüze de bütün ulusal değerlere de sahip çıkıyor.  Evet, Mustafa Kemal’le ve Türk Devrimiyle hesaplaşılıyor, eğitim birliği ilkesi yok edildi; okullara tarikatların bilisiz mollaları dalıyor, sanat öteleniyor, bilim sanat insanları, özgür basın aşağılanıyor, üniversite ve yargı siyasallaştı… Üzgünüz; ama yılgın değiliz! Mustafa Kemal’in gençliğe seslenişi, her an kulağımızda!

Bu 19 Mayısta gerçek aydınların, Mustafa Kemal’in 105 yıl önce işaret ettiği görüntüyle bugünü karşılaştırmasını diliyor; koşullar ne olursa olsun, aklın öncülüğüne tutunacağımızı, bilimin ve sanatın ışığını güçlendirmek için Mustafa Kemallerin yolundan çıkmayacağımızı, düşüncemizi Dil Devrimiyle yenileşen Türkçeyle her yerde, her zaman özgürce haykıracağımızı ulusumuza duyurmak istiyoruz.

Bu duygularla bütün gençlerin ve devrimci ruhla genç kalmayı başaranların 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramını coşkuyla kutluyoruz!

Yaşasın laik cumhuriyet!

Dil Derneği Yönetim Kurulu ve Üyeleri Adına Başkan

Dilci- Yazar Sevgi Özel