AnaSayfa Kuruluş: 22 Nisan 1987
Dil Derneği, Bakanlar Kurulunun 24.07.2002 tarih ve 2002-4812 sayılı kararı ile kamu yararına çalışan dernektir.
 
87. Dil Bayramı (26 Eylül 2019)
 

87. DİL BAYRAMI ANKARA’DA COŞKUYLA KUTLANDI

Mustafa Kemal Atatürk, 12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu’nu, tüzelkişiliği olan bir dernek olarak kurmuş ve Dil Devrimini başlatmıştır. Türk Dil Kurumu (TDK), Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde ilk Türk Dili Kurultayını 26 Eylül 1932’de Dolmabahçe Sarayında toplamıştır. Bilim ve sanat insanlarının yanı sıra yurdun her yerinden, her inanç ve kökenden yurttaşların da katıldığı kurultayda 26 Eylül, “Dil Bayramı” olarak kabul edilmiştir.

Ankara’da Dil Bayramı her yıl olduğu gibi 26 Eylül’de saat 14.00’te Anıtkabir’de laik cumhuriyetin kurucusu ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’e saygı sunumuyla başladı. Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel Anıtkabir özel defterine “Dil Derneği üyeleri olarak sana ve bizi ‘ümmi ümmet kulluk’tan kurtarıp yurttaşlık kimliği kazandıran devrimlere bağlıyız, asla yenilmeyeceğiz!” diye yazdı. Daha sonra Kurtuluş Savaşı kahramanı İsmet İnönü’nün gömütü ziyaret edildi.

Aynı gün Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezinde saat 18.00’de gerçekleşen ve Sanatçı Ali Nihat Yavşan’ın sunduğu etkinlikte açış konuşmalarını Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel ile Çankaya Belediye Başkan Yardımcısı Nafiz Kaya yaptı.

Konuşmasına “Bu yıl, laik cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 12 Temmuz 1932’de kurduğu Türk Dil Kurumu da 87. yaşında. Ancak bugün bu kurum yok; ama Atatürk’ün başlattığı Dil Devrimi bütün engellere karşın sürüyor” sözleriyle başlayan Sevgi Özel, Harf ve Dil Devrimlerini yapan Mustafa Kemal’i, İsmet İnönü’yü, onların devrimci arkadaşlarını, Dil Devrimi’ne emek verenleri saygıyla andı. Atatürk’ün, Kurtuluş Savaşını da, cumhuriyeti kurduktan sonra devrimleri de halka anlatarak örgütlediğini, içinde yaşanan karanlıktan kurtulmak için örnek alınması gerekenin onun örgütçü kimliği olduğunu, laik cumhuriyeti akılla, bilimle, hak, hukuk, adaletle donatmak için Atatürk gibi örgütlü birlikteliğe sarılmak gerektiğini anlattı.

Nafiz Kayaise konuşmasında; “Kaşgarlı Mahmut yüzyıllar önce ‘Dil ile düğümlenen diş ile çözülemez’ demişti. Bunu geniş bir anlamda söylersek Dil Devrimi dilimizde, bilimde, sanatta ve gündelik yaşamda kazanımlarıyla geri dönülemez bir noktaya ulaşmış, dille düğümlenen dille çözülmüştür. Dilimiz cumhuriyetle öyle bir ivme elde etti ki artık halkın, aydınların dilinde, yüreğinde ve yazdıklarındadır. En büyük dil kurumu artık halkın öz sahipliğidir,” dedi.  

Etkinliğe konuk olarak katılan CHP Tekirdağ MilletvekiliFaik Öztraksözlerine 87. Dil Bayramını kutlayarak başladı ve şöyle sürdürdü: “Büyük önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk Dil Devrimi için genç cumhuriyetin hemen ilk yıllarında harekete geçiyor. Dil Devrimi’nin öncülü olan Harf Devrimi’nin ilk uygulaması memleketim olan Tekirdağ’da henüz daha 1928 yılında başlıyor. Bilgiye ulaşan, düşünen ve sorgulayan bireyin ortaya çıkmasına zemin hazırlayan bir devrim niteliğinde. Padişahın kulu olmaktan birey olmaya, tebaa olmaktan modern bir ulus olmaya giden yolun en önemli taşlarını döşeyen bir devrim. Bu anlamda Dil Devrimi diğer tüm devrimlerin de tamamlayıcısı, hazırlayıcısı konumuna geliyor.”

Dil Derneği Ömer Asım Aksoy Ödülü

Konuşmaların ardından Aksoy Ailesi ile Dil Derneği’nin, Aksoy ustanın düşünce ve yapıtlarını geleceğe aktarmak için düzenlediği Dil Derneği Ömer Asım Aksoy Ödülü törenine geçildi. Ödül 2019’da çeviri alanında verilecekti. Ancak Prof. Dr. Necdet Adabağ, Prof. Dr. Mukadder Yaycıoğlu, Doç. Dr. Erkan Yurtaydın, İskender Osman ve (aile adına) Sevgi Özel’den oluşan seçici kurul Ömer Asım Aksoy’un ve derneğin ilkelerini göz önüne alarak ne yazık ki 2019’da hiçbir çeviriye ödül vermemeyi kararlaştırmıştı.

Daha sonra, 26 Eylül 2003’te Dil Bayramı’nda yaşamını yitiren Türk tiyatrosunun ölümsüz oyuncusu, yönetmeni Kerim Afşar saygıyla anılarak onun sesinden Atatürk’ün Gençliğe Sesleniş’i Atatürk görselleri eşliğinde dinlendi.

Dil Derneği Onur Ödülleri

Dil Derneği Yönetim Kurulunca 87. Dil Bayramı Onur Ödülleri’nin; Kurtuluş Savaşı kahramanı ve Lozan Barış Antlaşmasının öncüsü İsmet İnönü’ye saygıyla İnönü Vakfı’na; cumhuriyetçi gençlerin yolunu açan Türkân Saylan’ın ulusa armağanı Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) Genel Merkezine; yine çocuk ve gençlerin bilimsel akılla eğitimine emek veren Bursa Çağdaş Eğitim Kooperatifi’ne (ÇEK’e); çocuk yazınımızın güçlü kalemi Dil Derneği üyesi Aytül Akal’a; Köy Enstitülü öğretmen, Dil Derneği üyesi Ali Kınacı’ya; ailesine, kendisine yöneltilen çirkin sataşmalara karşın barışçıl bir dil kullanan yine Dil Derneği üyesi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na sunulması kararlaştırılmıştı.

İnönü Vakfı ödülünü Vakıf Başkan Yardımcısı Gülsün Bilgehan aldı. Bilgehan yaptığı konuşmaya İsmet İnönü’nün “Bir ülkede namuslu insanlar, en az namussuzlar kadar cesur olmazsa, o ülke mutlaka batar” sözleriyle başladı ve “Bilir misiniz ki gelenek İnönü’nün bulduğu çok güzel bir sözcüktür. Ömer Asım Aksoy anılarında İnönü’nün öz Türkçeye bazı katkılarını anlatıyor. Lügat yerine söz kitabı demiş örneğin, daha sonra sözlük olmuş,” diye konuştu.

ÇYDD Genel Merkezi adına ödülü Genel Başkan Prof. Dr. Ayşe Yüksel aldı. Yüksel konuşmasında; “26 Ekim 2008. Yine bu salondayız. 2008’de o yıl için Türkçemize, dilimize emek vermiş değerli büyüklerimiz ödül alıyorlar. Onlardan biri ÇYDD’nin efsane genel başkanı Prof. Dr. Türkan Saylan’dı. Ben de bu salondaydım… Ne mutlu bana, 12 yıl sonra bu salonda aynı ödülü kıymetlimiz Dil Derneği bana, derneğimizi temsilen veriyor. Bundan daha büyük mutluluk ne olabilir,” dedi.

ÇEK ödülünü ÇEK Başkanı Buğra Küçükkayalar aldı. Küçükkayalar, ÇEK'in kuruluş felsefesi, kurumları, sosyal sorumluluk projeleri, bu projenin yurt geneline yayılması konusunda yürütülen çalışmalara ilişkin bilgi verdi. Mustafa Kemal Atatürk'ün mirası olan Türk dilini korumayı ilke edinen, onu yaşatmak ve geliştirmek için 32 yıldır uğraş veren Dil Derneği Onur Ödülünün, Çağdaş Eğitim Kooperatifine daha da güç katacağının altını çizen Küçükkayalar, konuşmasını, Prof. Dr. Türkan Saylan'ın, "Eğer bir yerlerde bilime, demokrasiye, barışa, aydınlığa aç bir çocuk bizlerin ışığını bekliyorsa, sönmeye hakkımız yok. Işık saçmaya devam edeceğiz" sözleriyle sonlandırdı.

Yazar Aytül Akal ödül konuşmasında “Dilim, Türkçem özgürlüğüm, yaratıcılığım ve benim kimliğim. Türkçemle gurur duyuyorum. Ancak ben doğarken öğrenmedim bu dili, bana bu dili armağan ettiler. Ve ben de bu armağanı gururla taşıyorum” dedi.

Ali Kınacı ise; “Hemen hemen 32 yıldır bu törenlere katılırım, ilk kez başkan beni çok heyecanlandırdı,” sözleriyle ve 87. Dil Bayramını kutlayarak başladığı konuşmasında; Türk Dil Kurumu’nun kapatılışından, Türk Dili dergilerinin ona katkılarından ve Dil Derneği’nin kuruluş sürecinden söz ederek “Dil Derneği benim gözümde bir okuldur. Bugüne dek bu okulun öğrencisi oldum.  Bu benim için ölene dek sürecek bir öğrenciliktir,” diye konuştu.

İstanbul’daki deprem nedeniyle havaalanından geri dönen Ekrem İmamoğlu’na ise ödülü daha sonra iletilecek.         

          87. Dil Bayramı coşkusu, değerli Yazar Sunay Akın’ın gösterisiyle taçlandı.
 
 

 
BAŞYAZI
ÇAĞDAŞ TÜRK DİLİ
Mart 2024 - 433. Sayı
TÜRKÇE SÖZLÜK
YAZIM KILAVUZU
 
     
facebook twitter